iplik numaralandirma sistemleri

---

İplik Numaralandırma Sistemleri İplik numara çevirim hesap makinesi için tıklayınız
[ ⚙ Yarn Calculator ] Tanım (Definition)

İpliğin kullanım alanının tespitinde, ipliğin incelik derecesi őnemli bir kriterdir, bu nedenle iplik numaralarının mutlak doğru tespiti gerekir.
Numaralandırma sistemlerinde ipliğin iki őzelliğinden faydalanılır, Ağırlık ve Uzunluk, bu iki değer arasındaki ilişki bazı numaralandırma sistemlerinde doğrudan (direct) bazılarında ise dolaylı (indirect) olarak o ipliğin numarasını ifade eder, yani ipliğin incelik veya kalınlık derecesini gősterir.

İplik Numaralandırma Sistemleri

İpliklerin kalınlık veya incelik derecesi diğer bir ifadeyle numarası iki ana sistem ile tespit edilir.
[1] İndirect sistem
[2] Direct sistem

◈ İndirect sistem

Uzunluk esasına dayalı numaralandırma sistemidir.
Belirli bir ağırlıktaki iplik yumağındaki uzunluk miktarını ifade eder.
Formülü; Uzunluk ÷ Ağırlık'tır.
Pamuk, Yün, Keten vb, elyaflar ve Viskon, Polyester, Nylon vb. elyafların kesikli olanları bu sistemle; Nm, NeC, Nf, NeW, NeK, NeL vb. Olarak numaralandırılır.
Bu sistemde iplik inceldikçe numara büyür.

◈ Direct sistem

Ağırlık esasına dayalı numaralandırma sistemidir.
Belirli bir uzunluktaki iplik yumağındaki ağırlık miktarını ifade eder.
Formülü Ağırlık ÷ Uzunluk'tur.
Polyester, Viskon, Nylon ve bunların türevleri olan sentetik sonsuz eıyaflar bu sistemle; Tex, Dtex, Denier vb. Olarak numaralandırılır.
Bu sistemde iplik kalınlaştıkça numara büyür.

UZUNLUK ESASINA DAYALI
      İPLİK NUMARALARI
Numara Metrik [Nm]   (Number metric)

System International (SI) birim sisteminde kullanılan indirect numaralandırma sistemidir.
Bu sistemde iplik numarası, sistemin (1 biriminin) ağırlığı olan 1 gram ağırlığındaki ipliğin uzunluk miktarı ile ifade edilir.
1 gram Ağırlığındaki iplik yumağının, metre cinsinden iplik uzunluğu o ipliğin [Nm] numarasıdır. Numara metrik olarak ifade edilir ve [Nm] simgesiyle gősterilir.
Formülü: Uzunluk ÷ Ağırlık'tır.

Uzunluk metre, Ağırlık ise gram cinsinden alınmış ve aşağıdaki gibi forműlize edilmiştir.

Buradaki;
(L) Almanca uzunluk anlamına gelen "Länge"
(G) Almanca ağırlık anlamına gelen "Geuicht" dir.
Bazı kaynaklar bu kısaltma harflerinin yerine, ingilizce "Length" (uzunluk) ve "Weight" (ağırlık) kelimelerinin ilk harfleri olan "L" ve "W" harflerini kullanmaktadır.

Ağırlığı 1 gram olan ipliğin uzunluğu 50 metre ise, iplik numarası [50÷ 1= 50] => Nm 50 dir.
Ağırlığı 1,8 gram olan ipliğin uzunluğu 50 metre ise, iplik numarası [50÷ 1,8= 27,78] => Nm 27,78 dir.
Aynı şekilde, ağırlığı 13 gram olan iplik 650 metre ise, [650÷ 13= 50] İplik numarası Nm 50 dir.

Tűm uzunluk numaralandırma metodlarında İplik Numarası 0'a yaklaştıkҫa iplik kalınlaşır.
İplik Numarası 0'dan uzaklaştıkҫa iplik incelir, başka bir ifadeyle numara bűyűdűkҫe iplik incelir, őrneğin 50 numara iplik 10 numara iplikten incedir.

Numara Fransız [Nf]   (Number french)

SI birim sisteminde kullanılan indirect numaralandırma sistemidir.
Bu sistemde iplik numarası, sistemin (1 biriminin) ağırlığı olan 0,5 gram ağırlığındaki ipliğin uzunluk miktarı ile ifade edilir.
0,5 gram Ağırlığındaki iplik yumağının, metre cinsinden iplik uzunluğu o ipliğin [Nf] numarasıdır. Numara fransız olarak ifade edilir ve [Nf] simgesiyle gősterilir.
Formülü: Uzunluk ÷ Birim Ağırlıklar adeti'dir.

Ağırlığı 0,5 gram olan ipliğin uzunluğu 50 metre ise, iplik numarası [50÷ (0,5÷0,5)= 50] => Nf 50 dir.
Ağırlığı 1,8 gram olan ipliğin uzunluğu 50 metre ise, iplik numarası [50÷ (1,8÷0,5)= 13,88] => Nf 13,88’dir. vb.
Aynı şekilde, ağırlığı 6 gram olan iplik 360 metre ise, [360÷ (6÷0,5)= 30] İplik numarası Nf 30 dur. Bu örnekte ölçülmüş ağırlık olan 6 gramın içindeki birim ağırlık olan 0,5 gramların adedi hesaplanmış (6÷0,5=12) ve 12 sayısı bulunmuştur, iplik uzunluğu olan 360 metre, bulunan 12 sayısına bölünmüş (360÷12=30) ve 30 rakamına ulaşılmıştır, böylece 6 gram ağırlığında ve 360 metre uzunluğunda bir iplik yumağının iplik numarasının Nf 30 olduğu tespit edilmiştir.
Burada unutulmaması gereken husus tespit edilen ağırlık değeri iҫindeki 0,5 gramlardır.

Pratikte Nf(Numara fransız) Nm'(Numara metrik)in yarısı kadardır. Yani,herhangi bir numaradaki (Nm) iplik numarasını ikiye bőlerek [Nf] iplik numarasına ulaşılabir, basit olarak [Nm÷ 2 = Nf] olarak formulize edilebilir.

Numara ingiliz Pamuk [NeC]
    (Number english Cotton)

Indirect numaralandırma sistemidir.
Pamuk ipliklerinin numaralandırılmasında kullanılır. Adından da anlaşılacağı gibi İngilizlerin forműlize edip őzellikle pamuk iplikleri alanında kullanıma soktuğu, bu alanda dűnya genelinde kabul gőren bir sistemdir. Bu sistemde İngiliz ağırlık ve uzunluk birimleri kullanılmaktadır. Temel ağırlık birimi Libre (Pound) ve temel uzunluk birimi Hank'tır, [Nec] simgesiyle gősterilir.

NeC : 1 Libre ağırlığındaki iplik yumağının iҫindeki Hanklar cinsinden uzunluk miktarıdır.
a) Ağırlığı 1 libre - Uzunluğu 1 hank olan iplik demektir. veya
b) Ağırlığı 1 libre - Uzunluğu 840 yarda olan ipliktir, zira pamuk ipliği için 1 hank 840 yarda’dır. veya
c) Ağırlığı 453,56 gram - Uzunluğu 768 metre olan ipliktir, çünkü 1 libre = 453,6 gram - 840 yarda = 768 metredır.

1 yarda = 0,9144 metre, 1 hank = 840 yarda, 840 yarda ise 768,096 metre’dir.
1 yarda 0,9144 metre olduğuna göre,
840 yarda = (0,9144 x 840 = 768,096) 768,096 metredir.
1 Libre (Paund) ise,
gram cinsinden : 453,592 gram,
ounce (oz) cinsinden : 16 oz dur.

Bu sistemle hesaplanan diğer elyafların 1 hank'a karşılık gelen yarda cinsinden uzunluk değerleri değişkendir. Őrneğin; [NeL] Numara ingiliz Linen (keten) iҫin kabul edilen uzunluk 300 Yarda iken, [NeK] Numara ingiliz Kamgarn iҫin 560 yarda'dır.

Bazı ipliklerin hank / yarda karşılıkları ;
• 1 Hank, Pamuk ipliğinde: 840 yards = 768,096m.
• 1 Hank, Kamgarn ipliğinde : 560 yards = 512m.
• 1 Hank, Keten ipliğinde : 300 yards = 274,2m.
• 1 Hank, Strayhgarn ipliğinde : 256 yards = 234m.
Bu sistemde libre değeri değişmez, değişken olan 1 hank karşılığı olan yarda değerleridir.

İngiliz Numara sistemi yine Uzunluk/Ağırlık olarak formulize edilmişse de, İngiliz ağırlık sisteminde olan libre iҫindeki hanklar sayısıdır. 1 hank 840 yd olduğu iҫin, [X] libre ağırlığındaki ipliğin iҫindeki 840 yarda'lar olarak hesaplanır ve sonucu Yarda/Libre olarak gősterilir.

Örneğin ;

• Ağırlığı 1 libre - Uzunluğu 840 yarda (1 hank) olan iplik yumağının numarası = 1 yd/lb'dir.
İşlem : [(840÷ 840)÷ 1= 1]
Sonuç : 1 yd/lb ve 1 NeC'dir.

• Ağırlığı 1 libre - Uzunluğu 4536 yarda (5,4 hank) olan iplik yumağının numarası = 5,4 yd/lb'dir.
İşlem : [(4536÷ 840)÷1= 5,4]
Sonuç : 5,4 yd/lb ve 5,4 NeC'dir.

• Ağırlığı 1,33 libre - Uzunluğu 40230 yarda (47,89 hank) olan iplik yumağının numarası = 36 yd/lb'dir.
İşlem : [(40230÷ 840)÷ 1,33= 36]
Sonuç : 36 yd/lb ve 36 NeC'dir.

Biraz karmaşık gibi görünen NeC numaralandırma sistemini sadeleştirmek gerekirse;

• 50/1 NeC = Ağırlığı : 1 libre - Uzunluğu : 50 hank, yani iҫerisinde 50 tane 840 yarda olan ipliktir.
• 30/1 NeC = Ağırlığı : 1 libre - Uzunluğu : 30 hank, yani iҫerisinde 30 tane 840 yarda olan ipliktir.
• 10/1 NeC = Ağırlığı : 1 libre - Uzunluğu : 10 hank, yani iҫerisinde 10 tane 840 yarda olan ipliktir.
• 1/1 NeC = Ağırlığı : 1 libre - Uzunluğu : 1 hank, yani iҫerisinde 1 tane 840 yarda olan ipliktir şeklinde aҫıklanabilir.

NeC, numaralandırma sistemi, her ne kadar uzunluk / ağırlık olarak formulize edilmişsede, bu bir Endirekt Numaralandırma sistemidir, yani burada herhangi bir uzunluk miktarını herhangi bir ağırlık birimine bölerek bir sonuca varılamaz, sonuca varmak için; sistemdeki metre ve gram cinsinden olan değerler;
(1 hank = 840 yd = 768,096 metre) ve
(1 libre = 453,592 gram) arasındaki ilişki kullanılmalıdır.
Bu ilişki ise :
768,096m÷ 453,592g= 1,693 g/m'dir.
(Tam sonuç : 1,693363198645478g/m.dir.)

İşte her tekstilcinin sıklıkla baş vurduğu ünlü 1.693 rakamı bu ilişkide saklıdır.
Bu matematiksel ilişkiyle ortaya çıkan 1.693 rakamı, numarası 1 NeC olan pamuk ipliğinin Numara metrik [Nm] olarak karşılığıdır. Yani
1 NeC = 1.693 Nm dir, ya da
1.693 Nm = 1 NeC dir.
Őrneğin, Ağırlığı 4 gram - Uzunluğu 110 metre olan ipliğin NeC Numarasına bu ilişkiyi kullanarak ulaşalım.
İşlem : [(110÷ 4)÷ 1,6933632= 16,24335]
Sonuç : 16,24 NeC'dir.

◈ Numara ingiliz Kamgarn [NeK]
      (Number english Kamgarn) & (Worsted)

Kamgarn (Worsted) taranmış yünü işaret eder.
Indirect numaralandırma sistemidir.
İngiliz ağırlık ve uzunluk birimleri kullanılmaktadır.
Number english Kamgarn (Worsted) yűn numaralandırma sistemi ile hesaplanır,
Temel ağırlık birimi Libre (Pound) ve temel uzunluk birimi Hank'tır, [NeK] Sembolűyle gősterilir.
NeK için 1 hank 560 yardadır.
1 yarda = 0,9144 metre, 1 hank = 560 yarda, 560 yarda ise (560 x 0,9144= 512,064) 512 metre’dir.
1 Libre (Paund) ise, gram cinsinden : 453,592 gramdır.

1 NeK : 1 Libre ağırlığındaki iplik yumağının iҫindeki Hanklar cinsinden uzunluk miktarıdır.
a) Ağırlığı 1 libre - Uzunluğu 1 hank olan iplik demektir. veya
b) Ağırlığı 1 libre - Uzunluğu 560 yarda olan ipliktir, zira kamgarn ipliği için 1 hank 560 yarda’dır. veya
c) Ağırlığı 453,56 gram - Uzunluğu 512 metre olan ipliktir, çünkü 1 libre = 453,6 gram - 560 yarda = 512 metredir.

• Ağırlığı 1 libre - Uzunluğu 560 yarda (1 hank) olan (Kamgarn) iplik yumağının numarası için;
İşlem : [(560÷ 560)÷ 1= 1]
Sonuç : 1 NeK'dır.

• Ağırlığı 1 libre - Uzunluğu 4536 yarda (8,1 hank) olan (Kamgarn) iplik yumağının numarası için;
işlem : [(4536÷ 560)÷ 1= 8,1]
Sonuç : 8,1 NeK'dır.

• Ağırlığı 1,33 libre - Uzunluğu 13440 yarda (24 hank) olan (Kamgarn) iplik yumağının numarası için;
İşlem : [(13440÷ 560)÷ 1,33= 18,045]
Sonuç : 18 NeK'dır.

NeK bir Endirekt Numaralandırma sistemidir, herhangi bir uzunluk miktarını herhangi bir ağırlık birimine bölerek bir sonuca varılamaz, sonuca varmak için; sistemdeki metre ve gram cinsinden olan değerler;
(1 hank = 560 yd = 512,06 metre) ve
(1 libre = 453,592 gram) arasındaki ilişki kullanılmalıdır.
Bu ilişki ise :
512,06m÷ 453,592g= 1,12889998g/m.dir.

Bu matematiksel ilişkiyle ortaya çıkan 1.1289 rakamı, numarası 1 NeK olan yün ipliğinin Numara metrik [Nm] olarak karşılığıdır. Yani
1 NeK = 1.1289 Nm dir, ya da
1.1289 Nm = 1 NeK dır.
Őrneğin, Ağırlığı 4 gram - Uzunluğu 110 metre olan ipliğin NeK Numarasına bu ilişkiyi kullanarak ulaşalım.
İşlem : [(110÷ 4)÷ 1,1289= 24,35999]
Sonuç : 24,36 NeK'dır.

◈ Numara ingiliz keten [NeL]
    (Number english Linen)

Indirect numaralandırma sistemidir.
İngiliz ağırlık ve uzunluk birimleri kullanılmaktadır.
Number english Linen, Keten numaralandırma sistemi ile hesaplanır,
Temel ağırlık birimi Libre (Pound) ve temel uzunluk birimi Hank'tır, [NeL] Sembolűyle gősterilir.
NeL için 1 hank 300 yardadır.
1 yarda = 0,9144 metre, 1 hank = 300 yarda, 300 yarda ise (300 x 0,9144= 274,32) 274 metre’dir.
1 Libre (Paund) ise, gram cinsinden : 453,592 gramdır.

1 NeL : 1 Libre ağırlığındaki iplik yumağının iҫindeki Hanklar cinsinden uzunluk miktarıdır.
a) Ağırlığı 1 libre - Uzunluğu 1 hank olan iplik demektir. veya
b) Ağırlığı 1 libre - Uzunluğu 300 yarda olan ipliktir, zira Linen (Keten) ipliği için 1 hank 300 yarda’dır. veya
c) Ağırlığı 453,56 gram - Uzunluğu 274 metre olan ipliktir, çünkü 1 libre = 453,6 gram - 300 yarda = 274 metredir.

• Ağırlığı 1 libre - Uzunluğu 300 yarda (1 hank) olan (Linen) iplik yumağının numarası için;
İşlem : [(300÷ 300)÷ 1= 1]
Sonuç : 1 NeL'dir.

• Ağırlığı 1 libre - Uzunluğu 4536 yarda (15,12 hank) olan (Linen) iplik yumağının numarası için;
işlem : [(4536÷ 300)÷ 1= 15,12]
Sonuç : 15,1 NeL'dir.

• Ağırlığı 1,33 libre - Uzunluğu 8710 yarda (29 hank) olan (Linen) iplik yumağının numarası için;
İşlem : [(8710÷ 300)÷ 1,33= 21,83]
Sonuç : 21,83 NeL'dir.

NeL bir Endirekt Numaralandırma sistemidir, herhangi bir uzunluk miktarını herhangi bir ağırlık birimine bölerek bir sonuca varılamaz, sonuca varmak için; sistemdeki metre ve gram cinsinden olan değerler;
(1 hank = 300 yd = 272,32 metre) ve
(1 libre = 453,592 gram) arasındaki ilişki kullanılmalıdır.
Bu ilişki ise :
274,32m÷ 453,592g= 0,60477257 g/m.dir.

Bu matematiksel ilişkiyle ortaya çıkan 0,6047 rakamı, numarası 1 NeL olan Keten ipliğinin Numara metrik [Nm] olarak karşılığıdır. Yani
1 NeL= 0,604 Nm dir, ya da
0,604 Nm = 1 NeL dir.
Őrneğin, Ağırlığı 8 gram - Uzunluğu 110 metre olan ipliğin NeL Numarasına bu ilişkiyi kullanarak ulaşalım.
İşlem : [(110÷ 8 )÷ 0,604= 22,765]
Sonuç : 22,7 NeL'dir.

◈ Strayhgarn [NeW]   (Number english Woollen)

Indirect numaralandırma sistemidir.
İngiliz ağırlık ve uzunluk birimleri kullanılmaktadır.
Number english Woollen (Strayhgarn) yün numaralandırma sistemi ile hesaplanır,
Temel ağırlık birimi Libre (Pound) ve temel uzunluk birimi Hank'tır, [NeW] Sembolűyle gősterilir.
NeW için 1 hank 256 yardadır.
1 yarda = 0,9144 metre, 1 hank = 256 yarda, 256 yarda ise (256 x 0,9144= 234,0864) 234 metre’dir.
1 Libre (Paund) ise, gram cinsinden : 453,592 gramdır.

1 NeW : 1 Libre ağırlığındaki iplik yumağının iҫindeki Hanklar cinsinden uzunluk miktarıdır.
a) Ağırlığı 1 libre - Uzunluğu 1 hank olan iplik demektir. veya
b) Ağırlığı 1 libre - Uzunluğu 256 yarda olan ipliktir, zira Woollen (Strayhgarn) yün ipliği için 1 hank 256 yarda’dır. veya
c) Ağırlığı 453,56 gram - Uzunluğu 234 metre olan ipliktir, çünkü 1 libre = 453,6 gram - 256 yarda = 234 metredir.

• Ağırlığı 1 libre - Uzunluğu 256 yarda (1 hank) olan Woollen (Strayhgarn) yün iplik yumağının numarası için;
İşlem : [(256÷ 256)÷ 1= 1]
Sonuç : 1 NeW'dir.

• Ağırlığı 1 libre - Uzunluğu 4536 yarda (17,72 hank) olan Woollen (Strayhgarn) yün iplik yumağının numarası için;
işlem : [(4536÷ 256)÷ 1= 17,71875]
Sonuç : 17,7 NeW 'dir.

• Ağırlığı 1,33 libre - Uzunluğu 8710 yarda (34 hank) olan Woollen (Strayhgarn) yün iplik yumağının numarası için;
İşlem : [(8710÷ 256)÷ 1,33= 25,58]
Sonuç : 25,58 NeW'dir.

NeW bir Endirekt Numaralandırma sistemidir, herhangi bir uzunluk miktarını herhangi bir ağırlık birimine bölerek bir sonuca varılamaz, sonuca varmak için; sistemdeki metre ve gram cinsinden olan değerler;
(1 hank = 256 yd = 234,0864 metre) ve
(1 libre = 453,592 gram) arasındaki ilişki kullanılmalıdır.
Bu ilişki ise :
234,0864m÷ 453,592g= 0,51607259 g/m.dir.

Bu matematiksel ilişkiyle ortaya çıkan 0,516 rakamı, numarası 1 NeW olan yün ipliğinin Numara metrik [Nm] olarak karşılığıdır. Yani
1 NeW= 0,516 Nm dir, ya da
0,516 Nm = 1 NeW dir.
Őrneğin, Ağırlığı 8 gram - Uzunluğu 110 metre olan ipliğin NeW Numarasına bu ilişkiyi kullanarak ulaşalım.
İşlem : [(110÷ 8 )÷ 0,516= 26,6435]
Sonuç : 26,6 NeW'dir.
Strayhgarn (Woollen) yűn ipliği uluslararsı literatürde [Woollen (YSW)] olarak yer alır, YSW nin aҫılımı Yorkshire yűn ҫilesi anlamına gelen, [Yorkshire Skeins Woollen] dir.

◈ Dewsbury Woollen

Yine bir yűn ipliği olan [Dewsbury] halı iplikleri iҫin kullanılır.
Indirect numaralandırma sistemidir.
Ounce (oz) başına yarda uzunluğu olarak numaralandırılır. (of yard lengths per oz)
1 Dewsbury : 1 Ounce (oz) ağırlığındaki iplik yumağının iҫindeki Yardalar cinsinden uzunluk miktarıdır.
1 Dewsbury ; Ağırlığı 1 Ounce (oz) (28,3495 gram)- Uzunluğu 1 yarda (0,9144 metre) olan ipliktir.

• Ağırlığı 1 Ounce (oz) - Uzunluğu 1 yarda olan Dewsbury yün iplik yumağının numarası için;
İşlem : (1÷ 1= 1)
Sonuç : 1 Dewsbury'dir.

• Ağırlığı 1 Ounce (oz) - Uzunluğu 17 yarda olan Dewsbury yün iplik yumağının numarası için;
işlem : (17÷ 1= 17]
Sonuç : 17 Dewsbury'dir.

• Ağırlığı 1,33 Ounce (oz) - Uzunluğu 22 yarda olan Dewsbury yün iplik yumağının numarası için;
İşlem : (22÷ 1,33= 16,54]
Sonuç : 16,54 Dewsbury'dir.

Dewsbury bir Endirekt Numaralandırma sistemidir, herhangi bir uzunluk miktarını herhangi bir ağırlık birimine bölerek bir sonuca varılamaz, sonuca varmak için; sistemdeki metre ve gram cinsinden olan değerler;
(1 Yarda = 0,9144 metre) ve
(1 Ounce (oz) = 28,3495 gram) arasındaki ilişki kullanılmalıdır.
Bu ilişki ise :
0,9144m÷ 28,3495g= 0,03225g/m.dir.

Bu matematiksel ilişkiyle ortaya çıkan 0,0322 rakamı, numarası 1 Dewsbury olan yün ipliğinin Numara metrik [Nm] olarak karşılığıdır. Yani
1 Dewsbury = 0,0322 Nm dir, ya da
0,0322 Nm = 1 Dewsburydir.
Őrneğin, Ağırlığı 8 gram - Uzunluğu 110 metre olan ipliğin Dewsbury Numarasına bu ilişkiyi kullanarak ulaşalım.
İşlem : [(110÷ 8 )÷ 0,0322= 26,6435]
Sonuç : 26,6 NeW'dir.

AĞIRLIK ESASINA DAYALI İPLİK NUMARALARI

Belirli bir uzunluktaki iplik yumağının ağırlık miktarını ifade eder.
Formülü : Ağırlık ÷ Uzunluk'tur.
Bu sistemde iplik kalınlaştıkça numara büyür, başka bir ifadeyle ipliğin numara değeri '0' dan uzaklaştıkça iplik kalınlaşır.

Ağırlık numaralandırma sisteminde 2 ana metot kullanılır.
1 Tex numaralandırma Metodu (Tex)
2 Denier (Denye) numaralandırma metodu (Td)

Yine Ağırlık esasına dayalı bir metot ile numaralandırılan JUTE ipliği, Ağırlığı: 1 Libre (453,592g), Uzunluğu: 14.400 yarda (13.167,3636m) olarak hesaplanan, sadece jute iplikleri numaralandırmada kullanılan bir sistemdir.

Tex Numaralandırma

Direct numaralandırma sistemidir,
SI birim sistemi kullanılır, (System International)
Temel uzunluk birimi Metre, - temel ağırlık birimi Gram’dır.

1.000 metre başına gram cinsinden ağırlık değeri o ipliğin [Tex] numarasıdır. 1.000 metresi 1 gram olan ipliği ifade eder.
Tex = [(1.000x Ağırlık)÷ Uzunluk] olarak forműlize edilmiştir.

Tex iplik numarasının tespiti birçok kaynakta aşağıdakine benzer şekilde gösterilir,
1.000m.si, 1 gram olan iplik ; 1 Tex'tir
1.000m.si, 10 gram olan iplik ; 10 Tex'tir
1.000m.si, 30 gram olan iplik ; 30 Tex’tir. Vesaire.
Bu gösterim doğrudur ancak yetersizdir. Pratikte ele alınan her iplik yumağının bin metre olması mümkün değildir, bu nedenle konunun detaylandırılmış olarak anlatımı gerekirse, gram ve metre değerleri detaylandırılmış olarak Tex iplik numaralandırma sisteminin formülü olan; [(1.000x Ağırlık)÷ Uzunluk] metodu kullanılarak numara tespiti yapılmalıdır.

Örneklemek gerekirse

• Ağırlığı 1 gram - Uzunluğu 1.000 metre olan (Tex) iplik yumağının numarası için;
İşlem : [(1.000x 1)÷ 1.000= 1]
Sonuç : 1 Tex'tir.

• Ağırlığı 18,6 gram - Uzunluğu 975 metre olan (Tex) iplik yumağının numarası için;
işlem : [(1.000x 18,6)÷ 975= 19,0769]
Sonuç : 19,07 Tex'tir.

• Ağırlığı 45,6 gram - Uzunluğu 1340 metre olan (Tex) iplik yumağının numarası için;
İşlem : [(1.000x 45,6÷ 1340= 34,0298]
Sonuç : 34,03 Tex'tir.

Bazı ürün ve ara ürünlerde hesaplama kolaylığı sağlamak amaçlı Tex’in ast ve üst katları kullanılır.

Tex'in katları

Decitex (Dtex) Numaralandırma

Dtex; Tex numaralandırma sisteminin ast katlarındandır.
10.000m. Başına gram cinsinden ağırlık değeri o ipliğin [Dtex] numarasıdır. 10.000 metresi 1 gram olan ipliği ifade eder.
Direkt numaralandırma sistemidir. SI birim sistemi kullanılır (System International).
Ağırlık gram, uzunluk ise metre cinsinden ifade edilir.

Dtex = [(10.000x Ağırlık)÷ Uzunluk] olarak forműlize edilmiştir.

Dtex numaralandırma tex sisteminin katlarından olduğu için doğal olarak aynı tex sisteminde olduğu gibi Dtex iplik numarasının tespiti birçok kaynakta aşağıdakine benzer şekilde gösterilir,
10.000m.si, 1 gram olan iplik ; 1 Dtex'tir
10.000m.si, 10 gram olan iplik ; 10 Dtex'tir
10.000m.si, 30 gram olan iplik ; 30 Dtex’tir. Vesaire.
Konunun detaylandırılmış olarak anlatımı gerekirse, gram ve metre değerleri detaylandırılmış olarak Dtex iplik numaralandırma sisteminin formülü olan;
[(10.000x Ağırlık)÷ Uzunluk] metodu kullanılarak numara tespiti yapılmalıdır.

Örneklemek gerekirse

• Ağırlığı 1 gram - Uzunluğu 10.000 metre olan (Dtex) iplik yumağının numarası için;
İşlem : [(10.000x 1)÷ 10.000= 1]
Sonuç : 1 Dtex'tir.

• Ağırlığı 1,6 gram - Uzunluğu 363,6 metre olan (Dtex) iplik yumağının numarası için;
işlem : [(10.000x 1,6)÷ 363,6= 44,0044]
Sonuç : 44 Dtex'tir.

• Ağırlığı 15 gram - Uzunluğu 1.923 metre olan (Dtex) iplik yumağının numarası için;
İşlem : [(10.000x 15)÷ 1.923= 78,0031]
Sonuç : 78 Dtex'tir.

Denye (Denier) Numaralandırma [Td]

Mantık olarak Tex sistemi ile aynıdır, farkı [birim] ağırlık değerlerine karşılık gelen uzunluk miktarıdır.
Direct numaralandırma sistemidir,
SI birim sistemi kullanılır, (System International)
Temel uzunluk birimi Metre, - temel ağırlık birimi Gram’dır.

9.000 metre başına gram cinsinden ağırlık değeri o ipliğin [Denye] numarasıdır. 9.000 metresi 1 gram olan ipliği ifade eder.
Denye (Denier) = [(9.000x Ağırlık)÷ Uzunluk] olarak forműlize edilmiştir.

Denye ( Denier) iplik numarasının tespiti birçok kaynakta aşağıdakine benzer şekilde gösterilir,
9.000m.si, 1 gram olan iplik ; 1 Denye'dir
9.000m.si, 150 gram olan iplik ; 150 Denye'dir
9.000m.si, 300 gram olan iplik ; 300 Denye'dir. Vesaire.
Konunun detaylandırılmış olarak anlatımı gerekirse, gram ve metre değerleri detaylandırılmış olarak Denye iplik numaralandırma sisteminin formülü olan; [(9.000x Ağırlık)÷ Uzunluk] metodu kullanılarak numara tespiti yapılmalıdır.

Örneklemek gerekirse

• Ağırlığı 1 gram - Uzunluğu 9.000 metre olan (Denye) iplik yumağının numarası için;
İşlem : [(9.000x 1)÷ 9.000= 1]
Sonuç : 1 Denye'dir.

• Ağırlığı 67 gram - Uzunluğu 8.613 metre olan (Denye) iplik yumağının numarası için;
işlem : [(9.000x 67)÷ 8.613= 70.0104]
Sonuç : 70 Denye'dir.

• Ağırlığı 90 gram - Uzunluğu 5.400 metre olan (Denye) iplik yumağının numarası için;
İşlem : [(9.000x 90)÷ 5.400= 150]
Sonuç : 150 Denye'dir.

Unutmayalım, Ağırlık prensibine gőre numaralandırılan tüm ipliklerde numara 0 dan uzaklaştıkҫa iplik kalınlaşır,

Jute Numaralandırma

Yalnızca jute iplikleri numaralandırmada kullanılan direct numaralandırma sistemidir
Temel ağırlık birimi libre - Temel uzunluk birimi yarda'dır.

14.400 yarda başına libre cinsinden ağırlık değeri o ipliğin [jute] numarasıdır. 14.400 yarda'sı, 1 libre olan ipliği ifade eder.
Jüt (jute) = [(14.400x Ağırlık)÷ Uzunluk] olarak forműlize edilmiştir.

• Ağırlığı 1 libre - Uzunluğu 14.400 yarda olan (jute) iplik yumağının numarası için;
İşlem : [(14.400x 1)÷ 14.400= 1]
Sonuç : 1 Jute'dir.

• Ağırlığı 5,2 libre - Uzunluğu 18.720 yarda olan (jute) iplik yumağının numarası için;
işlem : [(14.400x 5,2)÷ 18.720= 4]
Sonuç : 4 jute'dir.

• Ağırlığı 12 libre - Uzunluğu 21,600 yarda olan (jute) iplik yumağının numarası için;
İşlem : [(14.400x 12÷ 21.600= 8]
Sonuç : 8 jute'dir.

İplik numaralandırmada katların yazılışı

İplik numaralandırma sisteminde, iplik yapısındaki iplik katlarını belirtmek için iplik numarasının sağına, Slash veya bölme işareti olarak bilinen eğik çizgi (/) çizilir, çizilen eğik çizginin sağına da ipliğin kat veya katlar adedi yazılır.
Örneklersek;
  40/1 NeC olarak yazılmış bir iplik etiketinde, slash (/) çizgisinin sağındaki 1 rakamı o ipliğin tek kattan oluşan bir iplik olduğunu belirtmek içindir.
  40/2 NeC olarak yazılmış bir iplik etiketinde, slash (/) çizgisinin sağındaki 2 rakamı o ipliğin 2 kat iplikten, yani 2 tane 40/1 NeC ipliğin birbiri üzerine katlanmış veya katlanmış ve bükülmüş olduğunu belirtmek içindir.
  Diğer katlar için de aynı silsile 40/3 NeC - 40/4 NeC gibi aynı yöntemle devam eder.

  Buradaki 40/1 Nec sadece bir örnektir, bu yöntem tüm iplik numaralarını ve numaralandırma sistemlerini kapsar.

* * *

Hesaplamalarınızı aşağıdaki İplik numarası çevirim hesap makinesini kullanarak kontrol ediniz.

* * *

Bir iplik numarasını çevirin (Translate a yarn number)
⇩ İplik Nunarası Giriniz	⇩ İplik Cinsi'ni Seçiniz Tex Dtex Denier Nm Ne Worsted Jute Woollen (YSW) Dewsbury Linen (wetspun)
▼  Tex	▼  Worsted
▼  Dtex	▼  Jute
▼  Denier	▼  Woollen
▼  Nm: (Number metric)	▼  Dewsbury
▼  Ne: (Num. english Cotton)	▼  Linen (wetspun)
Hesap makinasının kullanımı • 1- En üst sol kutuya iplik numarasını giriniz • 2- En üst sağ kutuda iplik cinsini seçiniz • 3- Son olarak CONVERT (Çevir) butonuna basınız, sonuçlar alt kutularda görülecektir.

* * *

Çok katlı iplik hesap makinesi Çok katlı bir ipliğin kalınlığını Hesapla
▼ 1. İpliğin Numarası:		⇩ İlk ipliğin Numarası:
1		✅
▼ 2. İpliğin Numarası:		⇩ 2 ipliğin Numarası:
2		✅
▼ 3. İpliğin Numarası:		⇩ 3 ipliğin Numarası:
3		✅
▼ 4. İpliğin Numarası:		⇩ 4 ipliğin Numarası:
4		✅
▼ 5. İpliğin Numarası:		⇩ 5 ipliğin Numarası:
5		✅
▼ 6. İpliğin Numarası:		⇩ 6 ipliğin Numarası:
6		✅
▼ 7. İpliğin Numarası:		⇩ 7 ipliğin Numarası:
7		✅
▼ 8. İpliğin Numarası:		⇩ 8 ipliğin Numarası:
8		✅
▼ 9. İpliğin Numarası:		⇩ 9 ipliğin Numarası:
9		✅
Hesap makinesinin kullanımı • Sol sütunun ilk satırından itibaren sırası ile tek kat iplik numaralarını girin. * Her satırda İplik numarasını girin ve sağındaki onay ✅ tuşuna basın. • iplik numarası girilen her satırın en sağındaki kutuda satır numarası kadar ipliğin toplam iplik numarası belirecektir.

Genel anlatım
Çok katlı bükümlü iplikler kullanımda tek iplikmiş gibi davranan ipliklerdir, hesaplamalarda çok katlı ipliklerin tüm bileşenlerini kapsayan bir iplik numarasına ihtiyaç vardır. Bu hesap makinesi ile; 2 iplikten 9 ipliğe kadar, aynı veya farklı numara ipliğin toplam numarası tespit edilebilir.   Hesap makinesinin kullanımı • Sol sütunun ilk satırından itibaren sırası ile tek kat iplik numaralarını girin. * Her satırda İplik numarasını girin ve sağındaki onay ✅ tuşuna basın. • iplik numarası girilen her satırın en sağındaki kutuda satır numarası kadar ipliğin toplam iplik numarası belirecektir. • Sol sütundaki satırlara girilecek tek kat iplik numaraları sadece Ne, veya sadece Nm cinsinden olmalıdır. • ipliği oluşturan grubun içine 'Tex, dtex, denier' cinsinden iplikler dahil edilmişse, bu iplik cinslerinin iplik numaraları hesaplanacak iplik grubunun cinsi Ne ise [Ne]'ye - Nm ise [Nm]'e dönüştürülerek gruba dahil edilmelidir. (iplik numaralarını dönüştürmek için; iplik numarası çevir sayfasındaki hesap makinesi'ni kullanabilirsiniz)
Amaç
Katlı iplik veya bükümlü iplik olarak adlandırılan iplikler; • Aynı numara ve nitelikteki ipliklerden daha kalın veya daha mukavemetli iplik elde etmek, veya • Farklı numara ve nitelikteki ipliklerle fantezi iplik elde etmek, veya • Tasarımı katlı ve bükümlü ipliklerle yapılmak üzere planlanan tekstil ürünlerinde kullanmak üzere özel yapılandırılmış, çok katlı ve birbirine bükülmüş ipliklerdir.   İki katlı ipliklerin büküm yönü genellikle tek kat ipliklerin büküm yönü olan (Z) sağ bükümün zıt yönü olan (S) sol bükümdür, ancak özel dizaynlar için tek kat ipliklerin (S) sol büküm olarak üretilmesinin mümkün olduğu gibi, katlı ipliklerin de tek kat ipliklerin büklüm yönü olan (Z) sağ büküme (Z) sağ büküm olarak üretilmesi de mümkündür. by wovenstory ✍️ N.Yıldırım

---

End of Page